Nowe regulacje dotyczące efektywności energetycznej w Polsce - co musisz wiedzieć

Polska, jako członek Unii Europejskiej, jest zobowiązana do wdrażania polityki energetycznej zgodnej z celami klimatycznymi UE. W związku z tym, w 2023 roku wejdzie w życie szereg nowych regulacji dotyczących efektywności energetycznej, które będą miały istotny wpływ na sektor gazowy, właścicieli nieruchomości oraz konsumentów energii. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze zmiany i wyjaśniamy, co oznaczają one dla różnych grup interesariuszy.

1. Nowelizacja Ustawy o efektywności energetycznej

Jedną z najważniejszych zmian legislacyjnych w 2023 roku będzie nowelizacja Ustawy o efektywności energetycznej, która implementuje najnowsze dyrektywy unijne w tym zakresie. Ustawa wprowadza szereg nowych obowiązków i mechanizmów mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej w Polsce.

Kluczowe zmiany w ustawie:

• Nowe cele w zakresie oszczędności energii - Polska zobowiązała się do osiągnięcia dodatkowych oszczędności energii finalnej w wysokości 0,8% średniego rocznego zużycia z lat 2016-2018 w każdym roku okresu 2021-2030.
• Rozszerzenie systemu białych certyfikatów - System świadectw efektywności energetycznej zostanie rozszerzony o nowe kategorie przedsięwzięć, a procedury uzyskiwania certyfikatów zostaną uproszczone.
• Nowe obowiązki dla dużych przedsiębiorstw - Firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników lub o obrotach przekraczających 50 mln euro rocznie będą zobowiązane do przeprowadzania audytów energetycznych co 4 lata.
• Rozszerzone obowiązki dla sektora publicznego - Jednostki sektora publicznego będą zobowiązane do realizacji przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej i raportowania oszczędności.

Nowelizacja wprowadza również nowe definicje i uściślenia dotyczące pojęć związanych z efektywnością energetyczną, co ma znaczenie dla interpretacji przepisów i realizacji obowiązków przez podmioty objęte regulacjami.

"Nowelizacja Ustawy o efektywności energetycznej to krok w dobrym kierunku. Potrzebujemy jednak nie tylko nowych przepisów, ale także skutecznych mechanizmów ich egzekwowania oraz wsparcia finansowego dla podmiotów, które muszą dostosować się do nowych wymagań." - dr hab. inż. Andrzej Wójcik, ekspert ds. efektywności energetycznej.

2. Nowe wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej budynków

W 2023 roku wejdą w życie nowe, bardziej rygorystyczne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej budynków nowych oraz poddawanych znaczącej renowacji. Zmiany te wynikają z implementacji unijnej dyrektywy EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) i będą miały istotny wpływ na sektor budowlany i rynek instalacji gazowych.

Główne zmiany w wymaganiach:

• Zaostrzenie warunków technicznych - Nowe budynki będą musiały spełniać bardziej rygorystyczne wymagania dotyczące współczynników przenikania ciepła przez przegrody zewnętrzne oraz zużycia energii pierwotnej.
• Standard budynków niemal zeroenergetycznych - Od 2023 roku wszystkie nowe budynki będą musiały spełniać wymogi budynków o niemal zerowym zużyciu energii (nZEB).
• Nowy format świadectw charakterystyki energetycznej - Zmiany obejmą również format i zawartość świadectw charakterystyki energetycznej, które będą zawierać więcej informacji o efektywności energetycznej budynku i możliwych usprawnieniach.
• Obowiązkowe inspekcje systemów ogrzewania - Wprowadzone zostaną obowiązkowe okresowe inspekcje systemów ogrzewania o mocy powyżej 70 kW, w tym kotłów gazowych.

3. Wpływ na sektor gazowy i użytkowników gazu

Nowe regulacje będą miały istotny wpływ na sektor gazowy oraz użytkowników instalacji gazowych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze konsekwencje dla różnych grup interesariuszy.

Dla instalatorów i producentów urządzeń gazowych:

• Wyższe wymagania techniczne - Producenci urządzeń gazowych będą musieli dostosować swoje produkty do zaostrzonych wymagań efektywności energetycznej.
• Nowe etykiety energetyczne - Wejdą w życie nowe wymagania dotyczące etykiet energetycznych dla urządzeń gazowych, bardziej szczegółowo informujące o ich efektywności.
• Certyfikacja instalatorów - Zwiększone zostaną wymagania dotyczące certyfikacji instalatorów urządzeń gazowych, co ma zapewnić wyższy poziom fachowości i bezpieczeństwa.

Dla właścicieli budynków i mieszkań:

• Konieczność modernizacji - Właściciele starszych budynków mogą być zmuszeni do przeprowadzenia modernizacji systemów grzewczych w celu spełnienia nowych wymagań.
• Wymiana kotłów - Przepisy przyspieszą wymianę starych kotłów gazowych na modele o wyższej efektywności energetycznej.
• Obowiązkowe przeglądy - Wprowadzone zostaną bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące przeglądów i konserwacji instalacji gazowych.

Dla firm energetycznych i dostawców gazu:

• Obowiązek uzyskania oszczędności energii - Przedsiębiorstwa energetyczne będą zobowiązane do realizacji przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej u odbiorców końcowych.
• Raportowanie oszczędności - Firmy będą musiały raportować osiągnięte oszczędności energii do Urzędu Regulacji Energetyki.
• Programy wsparcia dla klientów - Dostawcy gazu będą musieli rozwijać programy wspierające klientów w poprawie efektywności energetycznej.

4. Mechanizmy wsparcia i finansowania

Równolegle z wprowadzaniem nowych wymagań, rozwijane są mechanizmy wsparcia i finansowania przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej.

Najważniejsze programy wsparcia:

• Program "Czyste Powietrze" - Program będzie kontynuowany z rozszerzonym budżetem i modyfikacjami uwzględniającymi nowe regulacje.
• Ulga termomodernizacyjna - Utrzymana zostanie możliwość odliczenia od podatku wydatków na termomodernizację, w tym wymianę źródeł ciepła.
• Fundusze europejskie na lata 2021-2027 - Znaczna część środków z nowej perspektywy finansowej UE zostanie przeznaczona na projekty związane z efektywnością energetyczną.
• Kredyty i pożyczki preferencyjne - Banki, we współpracy z instytucjami publicznymi, będą oferować preferencyjne warunki finansowania dla inwestycji w efektywność energetyczną.

Dostępność i warunki wsparcia będą zróżnicowane w zależności od regionu, typu budynku i charakteru inwestycji. Szczegółowe informacje będą dostępne w punktach informacyjnych programów oraz na stronach internetowych instytucji zarządzających.

5. Praktyczne wskazówki dla właścicieli instalacji gazowych

W obliczu nadchodzących zmian, właściciele instalacji gazowych powinni podjąć odpowiednie działania, aby dostosować się do nowych wymagań i jednocześnie zoptymalizować koszty związane z użytkowaniem gazu.

Kroki, które warto podjąć:

1. Audyt energetyczny - Przeprowadzenie audytu energetycznego pozwoli zidentyfikować obszary wymagające poprawy i opracować plan działań.
2. Modernizacja systemów grzewczych - Wymiana starszych kotłów gazowych na modele kondensacyjne o wysokiej efektywności może przynieść znaczące oszczędności.
3. Optymalizacja instalacji - Regulacja hydrauliczna instalacji, montaż zaworów termostatycznych i innych elementów automatyki może poprawić efektywność systemu ogrzewania.
4. Termomodernizacja budynku - Ocieplenie ścian, wymiana okien i inne działania termomodernizacyjne zmniejszą zapotrzebowanie na ciepło.
5. Monitoring zużycia - Wdrożenie systemów monitorowania zużycia gazu i energii pozwoli na bieżąco kontrolować efektywność i wprowadzać korekty.

Warto również śledzić na bieżąco informacje o dostępnych programach wsparcia i skorzystać z dofinansowania do planowanych inwestycji.

6. Perspektywy długoterminowe

Regulacje wchodzące w życie w 2023 roku są elementem szerszej strategii transformacji energetycznej Polski i Unii Europejskiej. W perspektywie długoterminowej można oczekiwać dalszego zaostrzania wymagań dotyczących efektywności energetycznej oraz stopniowej dekarbonizacji sektora gazowego.

Trendy, które będą kształtować przyszłość:

• Rozwój technologii wodorowych - Zwiększenie udziału wodoru w mieszaninie z gazem ziemnym, a w dłuższej perspektywie rozwój dedykowanej infrastruktury wodorowej.
• Integracja z OZE - Coraz ściślejsze powiązanie systemów gazowych z odnawialnymi źródłami energii, np. poprzez technologie Power-to-Gas.
• Cyfryzacja i inteligentne sieci - Rozwój inteligentnych systemów zarządzania energią, umożliwiających optymalizację zużycia w czasie rzeczywistym.
• Biometan i gaz syntetyczny - Zwiększenie udziału biometanu i gazów syntetycznych w sieci gazowej jako element dekarbonizacji.

Podmioty działające w sektorze gazowym oraz użytkownicy gazu powinni uwzględniać te trendy w swoich długoterminowych strategiach i planach inwestycyjnych.

Podsumowanie

Nowe regulacje dotyczące efektywności energetycznej, które wejdą w życie w 2023 roku, stawią przed sektorem gazowym i użytkownikami instalacji gazowych istotne wyzwania. Jednocześnie jednak stwarzają one szansę na modernizację infrastruktury, obniżenie kosztów eksploatacji i zmniejszenie wpływu na środowisko.

Kluczowe znaczenie będzie miało odpowiednie przygotowanie się do nadchodzących zmian, w tym:

• Zapoznanie się ze szczegółowymi wymaganiami prawnymi
• Przeprowadzenie audytów i oceny stanu istniejących instalacji
• Opracowanie planu dostosowania się do nowych wymogów
• Skorzystanie z dostępnych mechanizmów wsparcia finansowego

Podmioty, które proaktywnie podejdą do wdrażania wymaganych zmian, nie tylko unikną potencjalnych sankcji, ale również osiągną długoterminowe korzyści ekonomiczne i środowiskowe.